قدیمی ترین دانشگاه های جهان

حالا صدها سال است که مراکز آموزش عالی در حال فعالیت هستند، البته در برخی مواقع حتی هزارها سال. با این حال، تمام این مراکز در برابر زمان مقاوم نبوده‌اند. در طول قرن‌های متمادی بسیاری از دانشگاه های قدیمی از بین رفته یا به قسمت‌های مختلف تجزیه شده‌اند، برخی از آنها نیز به مرور زمان مدرن شده و حالت قدیمی خود را از دست داده‌اند.

موسساتی که در این نوشتار به آنها پرداخته‌ایم، از نظر میراث تاریخی و اثبات توانایی خود در انطباق با مدرنیته و همچنین علی رغم رقابت شدید در عرصه جهانی، همچنان اهمیت خود را حفظ کرده‌اند. در ادامه برخی از قدیمی ترین دانشگاه های جهان را با هم مرور خواهیم کرد.

این دانشگاه ها در یکی از رتبه‌بندی‌های QS (فعال در زمینه رتبه‌بندی دانشگاه های جهان)، قرار داشته‌اند. این دانشگاه ها به ترتیب تاریخ تأسیس مرتب نشده‌اند، ولی در عوض ۱۰ مورد از قدیمی ترین دانشگاه هایی که رتبه‌های بین‌المللی بالایی دارند، کنار هم قرار هستند.

دانشگاه بولونیا

مکان: ایتالیا

تأسیس: ۱۰۸۸

دانشگاه بولونیا در سال ۱۰۸۸ تأسیس شد و هرگز فعالیت خود را متوقف نکرد. بولونیا، عنوان قدیمی ترین دانشگاه در جهان را دارد. این دانشگاه تا زمان مدرنیته، فقط در مقطع دکتری، آموزش داشت ولی امروزه برنامه‌های متنوعی در همه سطوح ارائه می‌دهد.

این دانشگاه در بولونیای ایتالیا واقع شده و حدود ۸۷۷۶۰ دانشجو دارد که از این تعداد ۶۴۰۰ دانشجوی بین‌المللی هستند. فارغ‌التحصیلان معروف دانشگاه بولونیا شامل سه پاپ، بازرگانان متعدد و چندین سیاستمدار ایتالیایی هستند. دانشگاه بولونیا در رتبه ۱۶۰ رتبه‌بندیQS قرار دارد.

دانشگاه آکسفورد

مکان: انگلستان

تأسیس: ۱۰۹۶-۱۱۶۷

دانشگاه آکسفورد با داشتن لیستی از فارغ‌التحصیلان نمونه، شامل ۲۸ نخست وزیر انگلیس، ۲۰ اسقف اعظم کانتربری، ۱۲ روحانی، ۲۷ اهدا کننده نوبل، ۵۰ برنده جایزه نوبل و یک سر استیون هاوکینگ، به میزان قدمت خود، قابل احترام است.

در حالی که تاریخ دقیق تأسیس این دانشگاه کمی مبهم است، شواهدی هستند که نشان می‌دهند تدریس در آکسفورد به سال ۱۰۹۶ برمی‌گردد و برخی ادعا می‌کنند که این دانشگاه حتی زودتر از این تاریخ تأسیس شده است.

در حال حاضر با دارا بودن پنجمین رتبه جهانی، دانشگاه آکسفورد به عنوان یکی از برترین و قدیمی ترین دانشگاه های جهان شناخته می‌شود که یک جامعه دانشجویی نزدیک به ۲۴۳۰۰ نفره را پذیرا بوده و بزرگترین مطبوعات دانشگاهی جهان را اداره می‌کند. اگر قصد تحصیل در انگلستان را دارید این دانشگاه بهترین انتخاب است.

دانشگاه سالامانکا

مکان: اسپانیا

تأسیس: ۱۱۳۴

دانشگاه سالامانکا در سال ۱۱۳۴ تأسیس و در سال ۱۲۱۸ به منشور سلطنتی اعطا شد و پس از دانشگاه پالنسیا که اکنون از کار افتاده است، به عنوان قدیمی ترین مؤسسه آموزشی اسپانیا شناخته می‌شود. این دانشگاه که در غرب مادرید قرار دارد، مؤسسه‌ای بود که کریستوفر کلمب برای جلب حمایت سلطنتی از لشکرکشی خود در هند در اواخر قرن پانزدهم، پرونده‌ای را در آن به جریان انداخت. دانشگاه سالامانکا در محدوده ۶۰۱-۶۵۰ رتبه‌بندی جهانی QS قرار داشته و حدود ۲۶۷۴۶ دانشجو را در ۹ دانشکده، پذیرش می‌کند.

دانشگاه پاریس

مکان: فرانسه

تأسیس: ۱۱۶۰-۱۲۵۰

دانشگاه پاریس، که اغلب به نام “سوربن” شناخته می‌شود، بین سال‌های ۱۱۶۰ و ۱۲۵۰ در پایتخت فرانسه تأسیس شده است. سوربن به عنوان یکی از قدیمی ترین دانشگاه های تأسیس شده در اروپا شناخته می‌شود. اگرچه فعالیت این دانشگاه بین سال‌های ۱۷۹۳ و ۱۸۹۶ به دلیل بروز انقلاب فرانسه متوقف شده بود.

امروزه دانشگاه پاریس در سطح شهر پراکنده است، زیرا در سال ۱۹۷۰ به مؤسسه خودمختار تقسیم شده که همگی شهرت بالای دانشگاه اصلی را دارا هستند. از این ۱۳ مؤسسه، بالاترین رتبه متعلق به دانشگاه سوربن (ادغام جدید دانشگاه پاریس-سوربن و دانشگاه پیر و ماری کوری، رتبه ۸۳ جهان) و دانشگاه پاریس ۱ پانتئون-سوربن (۲۸۷ مشترک) است.

دانشگاه کمبریج

مکان: انگلستان

تأسیس: ۱۲۰۹

دانشگاه کمبریج در سال ۱۲۰۹ توسط گروهی از محققان که دانشگاه آکسفورد را به دلیل درگیری‌های سیاسی ترک کرده بودند تأسیس شده و اکنون در رتبه هفتم جهان قرار دارد. دانشگاه Oxford و دانشگاه Cambridge با اشتراک گذاشتن بسیاری از سنت‌های رایج، احساس رقابت سالم را بین خود حفظ کرده و پیش می‌برند؛ موضوعی که در رویداد معروف سالانه Boat Race به منصه ظهور می رسد. کمبریج حدود ۲۳۲۴۷ دانشجو دارد که ۵۳۴۰ نفر از آنها خارج از اتحادیه اروپا هستند.

 دانشگاه پادووا

مکان: ایتالیا

تأسیس: ۱۲۲۲

دانشگاه پادووا یا UNIPD در سال ۱۲۲۲ تأسیس شد (اگرچه برخی شواهد، تأسیس آن را قبل از این تاریخ بیان می‌کنند) و یکی از معدود از دانشگاه های قرون وسطایی در ایتالیا است که هنوز هم مشغول به فعالیت است.

این دانشگاه در حال حاضر رتبه ۲۱۶ را به صورت مشترک در عرصه جهانی دارا است. پس از کسب ۱۸ مقام در سال جاری، دانشگاه دی پدووا به دلیل تحقیقات اولیه انقلابی در نجوم، قانون، پزشکی و فلسفه، بسیار مورد توجه است.

این دانشگاه هم اکنون میزبان حدود ۶۲ هزار و ۵۰۰ دانش‌آموز در شهر پادووا، صحنه نمایش معروف ویلیام شکسپیر (رام کردن زن سرکش) است. در سال ۱۵۴۵، باغ گیاه شناسی پادووا توسط این دانشگاه تأسیس شد، که اکنون یکی از قدیمی ترین باغ‌های دانشگاهی در جهان به شمار می‌رود. همچنین این دانشگاه نه موزه را اداره می‌کند.

دانشگاه ناپل فدریکو دوم

مکان: ایتالیا

تأسیس در: ۱۲۲۴ (۱۲۵۸)

دانشگاه ناپل فدریکو دوم در در سال ۱۲۲۴ توسط فردریک دوم، امپراتور مقدس روم مقدس. در شهر ناپل تأسیس شد. این شهر، سومین شهر بزرگ ایتالیا و یکی از قدیمی ترین شهرهای مسکونی متداوم در جهان است.

دانشگاه ناپل فدریکو دوم، با رتبه ۳۹۲ در رده بندی جهانی قرار دارد (در سال ۲۰۲۱، ۳۲ مکان بالاتر بوده است).

دانشگاه سیه نا

مکان: ایتالیا

تأسیس: ۱۲۴۰

دانشگاه سیه نا که در شهر کوچک سیه نا در منطقه توسکانی واقع شده، یکی دیگر از قدیمی ترین دانشگاه های جهان است که دارای جایگاه جهانی قدرتمندی است. این دانشگاه در حال حاضر دارای رنج رتبه ۶۵۱-۷۰۰ در جهان است.

با تعداد ثبت نام‌های بیش از ۲۰۰۰۰، دانشگاه سیه نا تقریباً نیمی از کل جمعیت شهر را تشکیل می‌دهد. خود مرکز شهر نیز که از اهمیت تاریخی برخوردار است، به عنوان میراث جهانی یونسکو ثب شده و سالانه بیش از ۱۶۳۰۰۰ گردشگر دارد. گردشگرانی که برای غذای خوشمزه، هنر زیبا، موزه‌ها و میراث قرون وسطایی، به این شهر سفر می‌کنند.

دانشگاه کویمبرا

مکان: پرتغال

تأسیس: ۱۲۹۰

دانشگاه کویمبرا، ابتدا در سال ۱۲۹۰ در پایتخت پرتغال تأسیس شد ولی بارها با درخواست پادشاهان جابجا شده و در پایان در کویمبرا، سومین مرکز شهری بزرگ پرتغال و محل زندگی بسیاری از رومی ها قرار گرفت. این دانشگاه رتبه ۴۳۱ جهانی را در اختیار دارد.

دانشگاه کویمبرا با جامعه دانشجویی کمی بیش از ۲۴۰۰۰ نفر، اصلاحات اساسی زیادی را تجربه کرده و برای دهه‌ها در قرن هجدهم تنها دانشگاه فعال در پرتغال بوده است. در سال ۲۰۱۳، دانشگاه کویمبرا به خاطر بناهای تاریخی، حیاط باز، سنت‌های فرهنگی و مناظر خیره کننده در سطح شهر به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد.

دانشگاه الازهر

مکان: مصر

تأسیس: ۹۷۰ میلادی

علیرغم عدم کسب مقام دانشگاه تا سال ۱۹۶۱، دانشگاه الازهر شایسته ذکر در این لیست است زیرا از سال ۹۷۰ میلادی در قاهره، مصر تأسیس شده است. این دانشگاه که در اصل یک “مدرسه” بود و از سطح ابتدایی تا دبیرستان به دانشجویان آموزش می‌داد، ابتدا به عنوان یک مرکز یادگیری اسلامی شناخته می‌شد ولی از آن زمان تاکنون یک برنامه درسی مدرن از موضوعات سکولار تدوین کرده است که بقای دانشگاه در سال‌های پیش رو را تضمین می‌کند.

این مدرسه در زمان خود، شاهد بی ثباتی‌های سیاسی بسیاری بوده است. به ویژه در قرن دوازدهم هنگامی که یک سلسله جدید قدرت را در قاهره به دست گرفت و بیش از ۱۰۰۰۰۰ نوشته را نابود کرد. امروزه، دانشگاه الازهر در رتبه ۴۱ رده بندی جهانی QS قرار دارد. این مدرسه علاوه بر مطالعات سنتی، همچنین برنامه‌هایی در زمینه تجارت، اقتصاد، علوم، پزشکی، مهندسی و کشاورزی ارائه می‌دهد.

اطلاعات بیشتر

قدیمی ترین دانشگاه جهان، دانشگاه آفریقایی القراوینیاین است که در سال ۸۵۹ تأسیس شده و در فاس، مراکش واقع شده است. قدیمی ترین دانشگاه آسیا در سال ۱۶۱۱ تأسیس شده (دانشگاه سانتو توماس فیلیپین)، قدیمی ترین دانشگاه ایالات متحده در سال ۱۶۳۶ تأسیس شده (دانشگاه هاروارد، ماساچوست) و قدیمی ترین دانشگاه استرالیا در سال ۱۸۵۰ تأسیس شده است (دانشگاه سیدنی، نیو ساوت ولز).

سخن پایانی

در این نوشتار، لیست ۱۰ مورد از قدیمی ترین دانشگاه های در حال فعالیت جهان را برای شما تدوین کردیم. دانشگاه هایی که با وجود گذشت دهه‌ها و سده‌ها، همچنان پابرجا بوده و همچنان محفلی برای تحصیل علم و آموزش هستند.

آشنایی با قدیمی ترین دانشگاه های جهان برای برخی افراد بسیار جذاب است. شناختن مکان هایی که از سالیان پیش به تدریس علم و دانش مشغول بوده اند؛ به همین دلیل، در این مطلب از بلواسکای Bluesky، لیست این 10 دانشگاه قدیمی را برای شما تدوین کردیم که امیدواریم برایتان مفید بوده باشد.